Η πανδημία πέραν των βίαιων αλλαγών που έφερε στις ζωές όλων μας, επιτάχυνε τη διείσδυση των ψηφιακών τεχνολογιών σε τομείς όπως η εργασία, η παραγωγή, η εκπαίδευση, οι συναλλαγές των πολιτών με τον δημόσιο αλλά και με τον ιδιωτικό τομέα.
Οι αλλαγές που συντελούνται δεν είναι παροδικές. Η ψηφιακή μετάβαση δε γεννήθηκε τώρα, ούτε θα τελειώσει με το πέρας της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, είναι ο βασικός άξονας της λεγόμενης 4ης βιομηχανικής επανάστασης που βρίσκεται προ των πυλών.
Η ψηφιακή ατζέντα βρίσκεται εκ των πραγμάτων πολύ ψηλά σε επίπεδο ΕΕ, καθώς το 20% των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης θα πάει στην ψηφιακή μετάβαση, ενώ και στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 προβλέπεται ξεχωριστό τομεακό πρόγραμμα και χρηματοδότηση ύψους σχεδόν 1 δις ευρώ. Η ψηφιακή μετάβαση εντάσσεται μάλιστα ως αναπόσπαστο κομμάτι στην ευρύτερη στρατηγική της ΕΕ για το European Green Deal, λόγω της συμβολής της στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και επειδή η πολιτική προστασία περνάει μέσα από σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης.
Που βρισκόμαστε όμως σήμερα ως χώρα; Η Ελλάδα, βρίσκεται στην προτελευταία χώρα της ΕΕ στον δείκτη Ψηφιακής Ανταγωνιστικότητας DESI με την αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2020. Η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία ή προτελευταία θέση σε όλους τους επιμέρους δείκτες, της συνδεσιμότητας στο Internet, στις ψηφιακές δεξιότητες του πληθυσμού, στην χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, στην ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις αλλά και στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε σε καλό επίπεδο, όμως έχουμε μπει στο σωστό δρόμο να καλύψουμε το χαμένο έδαφος.
Η χώρα μας για πρώτη φορά σύστησε Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής το 2016 ξεκινώντας την προσπάθεια να συγκλίνουμε με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σημειώθηκε αξιοσημείωτη πρόοδος σε όλους τους επιμέρους δείκτες του DESI παρά τα σφιχτά δημοσιονομικά όρια. Δημοπρατήθηκαν οριζόντια ψηφιακά έργα υποδομής όπως το ΣΥΖΕΥΞΙΣ, το ΣΗΔΕ, το UFBB και το SFBB , ψηφιοποιήθηκε πλήθος υπηρεσιών του κράτους , ιδρύθηκε ο ΕΚΟΜΕ που μοχλεύει επενδύσεις στις οπτικοακουστικές παραγωγές, βγήκε ο διαγωνισμός για τις νέες ψηφιακές ταυτότητες e-ID, ξεκίνησε στην πράξη την cloud policy με το G-cloud, ιδρύθηκε ο Ελληνικός Διαστημικός Οργανισμός με στόχο την ανάπτυξη ενός πολλά υποσχόμενου πεδίου βιομηχανίας και τέθηκαν οι βάσεις για την ανάπτυξη σχεδίου κυβερνοασφάλειας με τη μεταφορά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού ENISA στην Ελλάδα.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει δώσει δείγματα γραφής. Το μόνο που είδαμε έως σήμερα, είναι κάποια μικρά και αυτονόητα βήματα που έγιναν σχεδόν αποκλειστικά στην ψηφιοποίηση του Δημοσίου τομέα τα οποία υπερπροβάλλονται σαν κολοσσιαίες μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο σε όλους τους υπόλοιπους τομείς έχει καθυστερήσει χαρακτηριστικά ενώ βρήκε στρωμένο έδαφος.
Στο επίπεδο των απαραίτητων υποδομών για την Ευρυζωνικότητα, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν παρουσίασε κάποιο δικό της σχέδιο, αλλά καθυστερεί εντελώς αδικαιολόγητα την υλοποίηση εμβληματικών έργων που βρήκε χρηματοδοτημένα από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Έχουν περάσει περισσότερα από δύο χρόνια, και το έργο του Ultra Fast Broadband είναι ακόμα εκεί που το αφήσαμε το 2019. Ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 870 εκατομμυρίων ευρώ, που αφορά την ανάπτυξη δικτύων υπερηψηλών ταχυτήτων, και το οποίο έχει εγκριθεί από την Commission, ήδη από τον Ιούνιο του 2019. Το έργο του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, προϋπολογισμού 620 εκατομμυρίων ευρώ, καθυστερεί επίσης αναίτια. Ένα έργο υποδομών και τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών που έχει σχεδιαστεί ώστε να σηκώσει το βάρος των αναγκών του συνόλου σχεδόν του Ελληνικού Δημοσίου. Καθυστερήσεις υπάρχουν και στο έργο πυλώνα της Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το Σύστημα Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων που θα έπρεπε να είναι σε λειτουργία ενώ έργα όπως η ψηφιοποίηση της απονομής συνάξεων ή η έκδοση νέων ταυτοτήτων έχουν παγώσει. Δε γίνεται να μιλάμε για ψηφιακό μετασχηματισμό λοιπόν, χωρίς τις αναγκαίες υποδομές.
Η κυβέρνηση έχει παρουσιάσει σχέδιο για την αξιοποίηση του Ταμείου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που είναι μια σημαντική ευκαιρία για τη χώρα που δεν πρέπει να πάει χαμένη. 4 είναι τα βασικά σημεία κριτικής για το σκέλος της Ψηφιακής Μετάβασης:
- Τα κονδύλια των 5.5δις € που εξαγγέλθηκαν είναι τελικά 2.1δις και αυτό συνιστά υποχώρηση.
- Οι ψηφιακές δεξιότητες είναι βασικός άξονας του ταμείου ανάκαμψης που αφορά το upskill και το reskill μεγάλων ομάδων του πληθυσμού ώστε να αποκτήσουν εξοικείωση με την τεχνολογία και την κυβερνοασφάλεια έχουν παραχωρηθεί στο Υπουργείο Εργασίας αντί στο Ψηφιακής Πολιτικής
- Το τρέχον έτος 2021 έχει σχεδόν χαθεί για την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ θα μπορούσε να είχε ήδη προχωρήσει μια διαδικασία υπερδέσμευσης από το ΠΔΕ που μετά θα μεταφερθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης
- Η χρηματοδότηση δεν αφορά τις ΜμΕπιχειρήσεις επειδή κατευθύνεται μέσω των Τραπεζών κυρίως στις μεγάλες επιχειρήσεις και μάλιστα χωρίς καμία διαβούλευση με τους φορείς της αγοράς και της αυτοδιοίκησης.
Ως ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχουμε τη δική μας αριστερή και προοδευτική πρόταση για την ψηφιακή μετάβαση βασικές αρχές της οποίας είναι:
-Η χώρα δεν πρέπει να λειτουργήσει ως απλός καταναλωτής έτοιμων ψηφιακών υπηρεσιών και λύσεων που θα αγοραστούν απ’ έξω αυξάνοντας τα ελλείμματα, αλλά πρέπει να παραχθούν και στη χώρα αφήνοντας υπεραξία.
– Να ολοκληρωθεί το ψηφιακό Δημόσιο που θα λειτουργεί υποστηρικτικά σε ένα ισχυρό Δημόσιο χωρίς ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας και χωρίς ταλαιπωρία των ψηφιακά αναλφάβητων πολιτών. Διότι δεν έχει νόημα να αδειάζουμε τις ουρές από το Δημόσιο και να τις συγκεντρώνουμε στα ΚΕΠ που θα δουλεύουν μέσω GOV.
-Nα συμπεριληφθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ώστε να ενσωματώσουν σύγχρονες ψηφιακές λύσεις, που αποκλείονται από το σχέδιο Ελλάδα 2.0 αλλά και να συμμετέχουν στα έργα ως leader και όχι ως υπεργολάβοι με χαμηλά ποσοστά.
– Ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας με τεχνολογικά μέσα για την επιτήρηση και πρόληψη φυσικών καταστροφών και των ακραίων φαινομένων της κλιματικής αλλαγής.
-Ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης ώστε να ενσωματώσουν νέα ψηφιακά εργαλεία στην καθημερινότητα όπως οι έξυπνες πόλεις.
-Φορολογικά, ασφαλιστικά σε επιχειρήσεις για προσλήψεις και επενδυτικά κίνητρα σε νέους επιστήμονες στον κλάδο Τεχνολογίας Πληροφορικής κ’ Επικοινωνιών ώστε να ανασχεθεί το brain drain και συγκλίνουμε με τους ευρωπαϊκούς στόχους.
– Να μειωθούν οι ανισότητες και να αρθούν οι κάθε είδους αποκλεισμοί (οικονομικοί, ηλικιακοί, μαθησιακοί, γεωγραφικοί κτλ) που αφορούν στον ψηφιακό αποκλεισμό αλλά και αναλφαβητισμό.
– Κυβερνοασφάλεια στο κράτος, στις επιχειρήσεις και στους πολίτες για την ασφάλεια κρίσιμων συστημάτων και δεδομένων. Προστασία των συνταγματικά κατοχυρωμένων προσωπικών δεδομένων των πολιτών και, για να μην οδηγηθούμε σε έναν νέου τύπου ολοκληρωτισμό, τον ψηφιακό ολοκληρωτισμό.
Για εμάς η ψηφιακή μετάβαση δεν πρέπει να εξελιχθεί δημιουργώντας νέες ανισότητες, οφείλει να είναι δίκαιη και συμπεριληπτική. Στη νέα εποχή πρέπει να μεταβούμε όλοι μαζί και να μη μείνει κανείς πίσω.